Wat eten we vandaag? Sushi? Een donut? Of "gezond"?

Eten is zoveel meer dan alleen voeding voor ons lichaam. Eten is een sociale bezigheid. Hoeveel vriendschappen zijn er ontstaan onder een biertje of tijdens een avondje all you can eat sushi? Ik durf wel te zeggen dat dat er enorm veel zijn!

Echter heeft iedereen een andere relatie met eten. De één eet omdat zijn of haar lichaam het nodig heeft. De ander eet te weinig of is bang om te eten aangezien het je dik zou maken. Weer iemand anders gebruikt het als een coping strategie om zichzelf af te leiden van specifieke situaties of omstandigheden. Weer iemand anders eet puur uit gewoonte en associatie. Heel veel mensen ervaren ook een vorm van spijt na het wel of niet eten van 'x' product of een bepaalde hoeveelheid na een 'avondje proppen'.

Spijt hebben van eten kan 2 kanten op gaan. Je kan spijt hebben van eten wat je gegeten hebt en je kunt ook spijt hebben van eten wat je niet gegeten hebt. Zo ken ik cliënten die terugblikken op jaren diëten en altijd het idee hadden dat ze niks mochten en nooit eens 'mee konden doen' of personen die in paniek raakten als ze naar een etentje 'moeten' en het liefst hun weegschaal of bakje met eten mee zouden nemen. In die en vele andere gevallen kan je er van spreken dat er een verstoorde relatie met eten is ontstaan.

Hoe kunnen we er dan toch voor zorgen dat onze relatie met eten iets beter word?

Een veel onderzochte methode is jezelf de vraag stellen:

"Ik MAG alles eten, maar is dit het mij waard?" Wat je niet wilt, is dat je bepaalde producten verbied voor jezelf. Om een gezonde relatie met voeding te krijgen moet je begrijpen en geloven dat je alles mag eten (even er vanuit gaande dat je geen intoleranties, allergieën of andere medische redenen hebt om een bepaald product niet te eten). Je mag alles eten, er bestaan geen goede of slechte producten. Alleen voedzame en minder voedzame producten binnen de context van jouw doelen.

Hoe bepaal je dan of een bepaald product het waard is voor jou?

Dit kan je doen door het verkrijgen van kennis omtrent de calorische inhoud van verschillende producten en door te reflecteren. Heel, veel, reflecteren.

De calorische inhoud van producten is handig om te weten wanneer je graag eens wat anders zou willen eten. Zo kan je bijvoorbeeld kiezen om product 'x' te vervangen voor product 'y'. Zo kan je mixen en matchen en kan je volledig gebruik maken van de vrijheid die je hebt als het op eten aankomt.

Reflecteren is erg belangrijk om jezelf en je eigen behoeften te leren kennen. Wanneer je jezelf de vraag stelt "was die donut nou echt zo lekker als ik van te voren had gedacht?" leer je voor jezelf te bepalen welke producten je lekker en minder lekker vind. Welke producten jij het waard vindt en welke niet. Je vindt vast veel lekker, maar door kritische keuzes te maken kan je zelfverzekerder en ook gelukkiger worden. Relativeer en wees kritisch: "Wat vind ik lekkerder? Het goedkope schepijs bij een all you can eat wereld restaurant? Of de bak Ben&Jerry's die ik morgen ook bij de supermarkt kan halen?" Waar besteed ik mijn kcal budget liever aan?

Hier kan je mee gaan oefenen voor jezelf. Het is hierbij enorm belangrijk dat je beseft dat alleen jij en niemand anders voor jou kan bepalen wat het wel en niet waard is voor jou.

Wat doe je dan als je besluit dat het je waard is (of juist niet)?

Als je besluit dat het je waard is om op dit moment van je plannen af te stappen en wat anders te eten, dan neem je er eigenlijk genoegen mee dat je jouw dieet tijd omwille van 'het kunnen mee doen en genieten in dit moment' iets verlengd kan worden. Ik zeg hier specifiek 'kan' omdat dit geheel context afhankelijk is. Eet jij binnen jouw algehele dieet tijd 1x een donut, dan doet dat niet veel. Maar bepaal jij dat wekelijks 4 of meer donuts het waard zijn, kan dit zeker impact hebben.

"Moet ik dan calorieën gaan sparen? Dat advies hoor je vaak!".

Dit houdt dus gedurende de dag minder eet omdat je weet dat je in de avond uiteten gaat. Of dagen na het uitje minder eet om er nog voor te compenseren.

Dit is niet perse verkeerd, maar als je echt wilt werken aan een gezonde relatie tot voeding is het wel af te raden. Hoewel het logisch klinkt om je calorieën te sparen zodat je niet over je budget gaat, maak je hiermee een lange termijn gedragsverandering een stuk moeilijker.

Om jezelf te veranderen zijn er 2 punten erg belangrijk:

• Zelfcompassie (begrip hebben voor je eigen fouten)

• Je gewenste gedrag zoveel mogelijk herhalen.

Het aanleren van een bepaald gedrag is gebaseerd op het zoveel mogelijk herhalen van het gewenste gedrag. Als jij op een gezonde en minder obsessieve manier om wilt gaan met voeding, zal je het gedrag wat daarvoor nodig is zoveel mogelijk moeten herhalen.

Stel je gaat een keer uit eten en gaat helemaal los. Dan heb je al 1x ander gedrag vertoond dan het gedrag wat je wenst. Als je dan de volgende dag bewust heel weinig eten om te compenseren vertoon je weer ander gedrag dan je eigenlijk wenst. Pas wanneer je weer 'normaal' gaat eten begin je weer je normale patroon te herhalen en te werken aan de gedragsverandering die je graag teweeg wilt brengen.

Als je direct na je uitschieter weer begint met je normale eet patroon, dan zit je sneller weer in je gewenste eetpatroon waardoor je jezelf ook niet mentaal hoeft te straffen door jezelf uit te hongeren.

Kortom: compenseer je calorieën niet. Eet gewoon normaal voordat je gaat eten. Dan heb je gedurende de dag geen honger en is de kans dat je tijdens het etentje jezelf gaat overeten ook veel kleiner omdat je al relatief voldaan bent en dus kunt volstaan met een normaal portie eten. Heb je ongepland veel gegeten? Ga dan de volgende dag niet compenseren. Pak gewoon je normale eet patroon weer op zonder dat je jezelf een schuldgevoel of ander negatieve gevoelens geeft.

Op deze manier werk je het snelst naar jouw gewenste en gezonde relatie tot voeding! In een volgende post gaan we dieper in op wat nou eigenlijk ons eetgedrag bepaalt en hoe we daar verder aan kunnen werken.